Άγιος Τάφος

Ονομασία του τάφου του Χριστού, που βρίσκεται στον μεγάλο ναό της Αναστάσεως στην Ιερουσαλήμ και, γενικότερα, των Αγίων Τόπων. Τόσο τα Ευαγγέλια όσο και οι Πράξεις των Αποστόλων δεν μνημονεύουν την ακριβή θέση του τάφου και, έως τον 4o αι. μ.Χ., δεν έχουμε καμιά ιστορική μαρτυρία σχετικά με αυτόν. Η παντελής έλλειψη ιστορικών αναφορών έγινε αφορμή να διατυπωθούν κατά καιρούς σοβαρές επιφυλάξεις σχετικά με τη γνησιότητα του Α.Τ. και να προταθούν ως πιθανοί τόποι του πραγματικού τάφου δρόμος που οδηγεί στη Δαμασκό ή στη Γιάφα, το σπήλαιο του Ιερεμία που βρίσκεται στα βόρεια της Δαμασκού και, τέλος, το μνημείο του Ηρώδη στην κοιλάδα του Ενόμ, το οποίο είναι λαξευμένο μέσα στον βράχο και ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στους τοπογραφικούς και ιστορικούς όρους των αρχαιολόγων. To μνημείο που θεωρείται από την εκκλησία ότι είναι o τάφος του Χριστού βρίσκεται στο κέντρο της δυτικής πλευράς του ναού της Αναστάσεως και ακριβώς κάτω από τον τεράστιο τρούλο που υποβαστάζουν 18 μεγάλοι πινσοί (τα κυβοειδή υποστηρίγματα των αψίδων). Έχει πλάτος 5,5 μ., βάθος 8,25 μ. και ύψος 6,50 μ.. Στο κέντρο της στέγης του ορθώνεται μικρός τρούλος, που καταλήγει σε κωνοειδή κορυφή που έχει ύψος 5 μ. και διάμετρο 2,10 μ. Στην αριστερή και τη δεξιά πλευρά της πρόσοψης του μνημείου υπάρχουν έξι μανουάλια, που ανήκουν από δύο στους ορθόδοξους, στους καθολικούς και στους Αρμένιους και τα οποία συνοδεύονται από έξι μικρότερα. Στο πάνω μέρος της κεντρικής πύλης βρίσκεται εντοιχισμένο λευκό μάρμαρο με ανάγλυφη εικόνα της Αναστάσεως. Στις δύο πλάγιες πλευρές της πρόσοψης υπάρχουν δύο ωοειδή ανοίγματα, από τα oποία μεταφέρεται από τον Ορθόδοξο Πατριάρχη, το Μεγάλο Σάββατο, το Άγιο Φως. Το εσωτερικό του A.T. χωρίζεται σε δύο μικρά διαμερίσματα. Το πρώτο χρησιμεύει ως προθάλαμος και περιβάλλεται από δώδεκα λεπτές μαρμάρινες κολόνες, κορινθιακού ρυθμού. Το δεύτερο, που αποτελεί και το κυρίως μνημείο, είναι πολύ μικρός θάλαμος μήκους 2,20 μ. και πλάτους 1,85 μ., στο βορινό τοίχωμα του οποίου στηρίζεται ο τάφος, που σχηματίζει μαρμάρινη τράπεζα μήκους 2 μ. και πλάτους 2,20 μ. Πάνω από αυτήν και στον τοίχο του δωματίου είναι στερεωμένο μαρμάρινο ανάγλυφο, που εικονίζει το σώμα του Χριστού να σηκώνεται από τον τάφο και να περιβάλλεται από χορό αγγέλων. Τον τάφο φωτίζουν διαρκώς 43 λαμπάδες, που ανήκουν στους Ορθόδοξους, στους Καθολικούς, στους Αρμένιους και στους Κόπτες. Ο Ά.Τ. αποτελεί το κέντρο λατρείας όλων των χριστιανικών λαών. Στον τάφο του Χριστού τελείται καθημερινά λειτουργία από τους ιερείς που μένουν μόνιμα στον ναό, τους λεγόμενους ναΐτες, σύμφωνα με αρχαιότατο έθιμο που ανάγεται στον 4ο αι. Επίσης, εκτός από τη λειτουργία αυτή, τελούνται κατά διαστήματα και μεγαλοπρεπείς λειτουργίες του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, που λέγονται παρρησίες και στις οποίες χοροστατεί ο πατριάρχης Ιεροσολύμων. A.T. Τάγμα. Στρατιωτικοθρησκευτική ένωση που σκοπό είχε να προστατεύει τους μοναχούς και τον Ά.Τ. Όταν οι μουσουλμάνοι κυρίευσαν την Παλαιστίνη, οι ιππότες του Τάγματος του A.T. έφυγαν στην Ιταλία. Αργότερα, ο πάπας Αλέξανδρος ΣΤ’ ανακήρυξε τον εαυτό του αρχηγό του τάγματος. Από τότε η αρχηγία παραμένει στους πάπες της Ρώμης και η ονομασία του τάγματος αποτελεί μόνο απλή τιμητική διάκριση για τα μέλη του.